Organizacja nieformalna – czym jest, na czym polega, czym różni się od organizacji formalnej

W różnych obszarach życia społecznego funkcjonują różne organizacje. Można je podzielić na formalne oraz nieformalne. Wiedza o tych drugich jest mniej powszechna. Warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami na ich temat.

Czym są organizacje nieformalne?

To typ organizacji, który powstaje spontanicznie i dzieli wspólne zadania oraz przestrzenie. Często powstaje ona w wyniku przyjaźni, czy rywalizacji. Jej najważniejszymi czynnikami są różne zachowania, relacje osobiste oraz zawodowe. Nie jest ona nigdzie w sposób formalny zgłaszana, ani nie działa w oparciu o formalne akty prawne.

Z jakich elementów składa się organizacja nieformalna?

Organizacje nieformalne składają się z określonej bazy elementów. Najważniejszą z nich jest przyjaźń oraz związki antagonistyczne. Wśród członków tego typu organizacji często w sposób spontaniczny powstają różne relacje. Takie nieformalne zbiorowości muszą także mieć swój status lub przynajmniej pozycję przypisaną jednostkom, zgodnie z tym jakie role pełnią w swojej grupie.

Kolejnym ważnym elementem dotyczącym organizacji nieformalnych jest współpraca. Osoby do niej należące, które coś łączy wspólnie działają w określonym celu. Duże znaczenie mają tutaj wspólne zainteresowania, które ich jednoczą i prowadzą do wspólnych celów.

W organizacjach nieformalnych bardzo często także występuje tendencja do powtarzania pewnych utartych wzorców zachowań. Poszczególne elementy składowe organizacji nieformalnych mogą być w różnym stopniu modyfikowane. Wpływ na nie mogą mieć różne wydarzenia lub zmiany jak np. zmiana stanowiska, czy głównych założeń.

Czynniki decydujące o organizacji nieformalnej

Można wymienić kilka bardzo istotnych czynników, które dotyczą organizacji nieformalnych. Jednym z nich są wspólne interesy. Ludzie mogą między sobą dzielić zainteresowania, co jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na ich relacje i współpracę. Działanie organizacji nieformalnych opiera się także o różne interakcje, które mają miejsce gdy poszczególni członkowie wspólnie działają.

Kolejną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę jest rotacja i zmiany personelu. Mają one miejsce np. kiedy ktoś z członków postanowi odejść lub przeciwnie – kiedy ktoś nowy dojdzie. Ważne jest także odpowiednie zagospodarowanie czasem wolnym, dzięki czemu jest wiele możliwości do wzajemnej interakcji i poznawania się.

Organizacja nieformalna a organizacja formalna

Organizacja nieformalna może być także uzupełnieniem organizacji formalnej. Na tym poziomie znaczenie ma dobra relacja, a także prawidłowa współpraca. W niektórych przypadkach może się jednak okazać, że organizacje nieformalne osłabiają te formalne. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być zawiść, antagonizm lub zbyt silna rola nieformalna.

Organizacja formalna może się nie pokrywać z formalną np. kiedy odgórnie ustalony jest kierownik działu, jednak wszyscy z jakiegoś powodu podążają za wytycznymi i ideami innej osoby, które nie jest formalnie szefem, ale ma mocną osobowość i łatwiej przychodzi jej przywództwo w grupie.

Zalety powołania organizacji nieformalnych

Powołanie organizacji nieformalnych w różnych środowiskach ma bardzo wiele zalet. Przede wszystkim taka forma współpracy znacznie usprawnia komunikację. Nie działając pod presją formalnych zasad można wykorzystywać skuteczne metody, aby dojść do celu. Działając w obrębie organizacji nieformalnych, można także zapewnić sobie większą satysfakcję osobistą. Jest to też niezwykle komfortowa, elastyczna i wygodna forma działania.

Co jeszcze warto wiedzieć o organizacjach nieformalnych? – komunikacja pracowników itd.

Pierwsze wzmianki o znaczeniu organizacji nieformalnych można zauważyć analizując badania w Hawthorne w latach 20. XX wieku. Wtedy też zauważono, że istnieje korelacja między tym jak praca jest wydajna, a spontanicznymi działaniami pracowników, które wiążą się z odczuwalnym dowartościowaniem.

Warto także zaznaczyć, że w dzisiejszych czasach, kładzie się dość duży nacisk na powoływanie do życia formalnych struktur, które bardzo przypominają w swoim działaniu organizacje nieformalne. Przykładem mogą być np. zespoły pracownicze.

Wszystkie organizacje starają się przede wszystkim wypracować jakieś wewnętrzne normy i wzorce postępowania, które w większości są wytwarzane przez środowisko pozaorganizacyjne. Dla członków organizacji nieformalnych bardzo ważną kwestią jest także uczucie przynależności do danej grupy.

Organizacje formalne oraz nieformalne to bardzo ważne elementy życia w społeczeństwie. Dzięki nim działanie różnych struktur jest  o wiele bardziej uporządkowane i zgrane. Jeden i drugi typ organizacji ma mnóstwo zalet i wad. Najlepsza sytuacja jest wtedy, gdy cele i zasady działania jednej i drugiej organizacji się ze sobą pokrywają i nie dochodzi do żadnego konfliktu interesów i można wspólnymi siłami realizować projekty. Organizacje nieformalne mogą poprawić relacje między ludźmi i usprawnić komunikację, co jest bardzo ważne jeśli chodzi o pracę w jakimkolwiek zespole.